You Are Here: Home » بیروباوەڕی ڕاست »

چۆن ئيمانت تازه ده كه يته وه ؟


~~~~~

بسم اللە الرحمن الرحیم

الحَمْدَ للهِ والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن والاه، أما بعد…

سوپاس و ستايش بۆ خواى په روه ردگار كه ته مه نى دام ئه مجاره ش به خزمه ت خوێنه رانى خۆشه ويست
بگه مه وه ، به و نيازه ى كه بابه تێك باس بكه م سودى هه بێت بۆ هه موو لايه كمان إن شاء الله.

خوشكى به ڕێز براى خۆشه ويست …خواى په روه ردگار مرۆڤـى وا دروست كردووه كه زوو شتى له بير ئه چێته وه ، هه ر له سه ره تاى دروست بوونى پێغه مبه ر ئاده م (علیە السلام) كاتێك كه خواى په روه ردگار فه رمانى پێكرد كه له و داره نه خوات، به ڵام شه يتان فريووى داو فه رمانه كه ى خواى په روه ردگارى بيرچوو، وهله داره كه ى خوارد، هه ر به هۆى ئه و كاره وه بوو له و به هه شته پڕ له حه زوو ئاره زووه ده ركرا، هاوه ڵى خۆشه ويست )ابْنِ عَبَّاس (ڕەزای خوای لێبێت) ئه فهرمووێت: ( إنّما سُمِّي الإنْسانُ إنْساناً لأنّه عُهِدَ إليه فنَسِي)( برِوانة: تفسير الطبري: (8/465) والقرطبي: (11/223) وابن كثير: (3/225) .) .واته : نه وه ى ئادميزاد بۆيه ناونراوه )الإنْسانُ( چونكه په يمانى دا به ڵام په يمانه كه ى بيرچوو.

باوه ڕدارى خۆشه ويست …

خواى په روه ردگار فه رمانى به پێغه مبه ره كه ى )صلی اللە علیە وسلم(كردووه كه زوو زوو بيرى باوه ڕداران بخاته وه ، چونكه بيرهێنانه وه سوود ئه گه يه نێت بهباوه ڕداران ): وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنفَعُ الْمُؤْمِنِينَ) (الذاريات: 55() .واته : بيريان بخه ره وه چونكه بير خستنه وه سود به باوه ڕداران ئه گه ێنێت، مرۆڤى باوه ڕدار زۆرجار كه ئايه تێكى قورئانى ده خوێنێته وه يان فه رمووده يه كى پێغه مبه ر (صلی اللە علیە وسلم) ئه بينێت باوه ڕه كه ى زياد ئه كات وه ترسى لێ ئه نيشێت، ئه ميش ئه گه ڕێته وه بۆ ئه و ئايه ته ى كه خواى په روه ردگار ئه فه رمووێت: (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَاناً وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ) (الأنفال: .(2 واته : بيگومان باوه ڕداره ڕاسته قينه كان ئه و كه سانه ن كاتێك كه باسى خواى په روه ردگار بكرێت ترسيان لێ ئه نيشێت و دڵيان دائه چهڵه كێت، وه كاتێكيش كه ئايه ته كانى په روه ردگاريان به سه ردا ئه خوێنرێته وه باوه ڕه كه يان زياد ئه كات وه پشت به په روه ردگاريان ئه به ستن، بێگومان باوه ڕ زياد و كه م ئه كات(بڕوانه : شرح النووي على المسلم (1/146) ئه مه ووته ى: ابن مسعود وسفيان والاوزاعى والحسن البصرى وعطاء ومجاهد وعبد الله بن المبارك، وه جگة لەوانيش .(زياد ئه كات به ئه نجامدانى فه رمانه كانى خواى په روه ردگار، وه شوێن كه وتنى سوننه ته كانى پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) وه كه ميش ئه كات به تاوان وسه رپێچى كردن، شێخ:
(عُثيمين) (رَحِمَهُ اللَّه تَعَالَى) ئه فه رمووێت): بڕوانه : شرح العقيدة الواسطية (ص .(223) ئه صل لاى ئه هلى سوننه و جه ماعه ئه وه يه كه باوه ڕ زيادو كه م ئهكات به به ڵگه ى ئه م ئايه ته ى خواى په روه ردگار كه ئه فه رمووێت: ( لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَاناً) (المدّثر:. (31 واته : بۆ ئه وه ى ئه وانهى كتێبيان پێدراوه دڵنيا بن له ڕاستى ئه م قورئانه (مه به ست پێيان گاور و جوله كه يه ، چونكه له ته ورات و ئينجيلدا ئه و باسه هه يه ) وه بۆ ئه وه ى كه باوهڕداران ئيمانيان زياتر بكات و دابمه زرێت.

ئيمامى (الْبُخَارِيّ) (رَحِمَهُ اللَّه تَعَالَى) له (صَحِيحَه) كه يدا، له سه ره تاى (كِتَابُ الإِيْمَانِ) دا ئه فه رمووێت: (الإِيمَانِ وَهُوَ قَوْلٌ وَفِعْلٌ، وَيَزِيدُ وَيَنْقُصُ) واته : باوه ڕ بريتييهله ووته و كردار وه زياد و كه م ئه كات، هه روه ها باسێكى داناوه به ناوى ( 32 - باب زِيَادَةِ الإِيمَانِ وَنُقْصَانِهِ) خواى په روه ردگار ئه فه رمووێت: (لِيَزْدَادُوا إِيمَاناً مَّعَ إِيمَانِهِمْ) (الفتح: .(4
واته : تاكو باوه ڕيان زياد بكات له گه ڵ ئه و باوه ڕه ى كه هه يانه .

پێناسه ى باوه ڕ (الإيمان): باوه ڕ
دوو پێناسه ى هه يه ، يه كه ميان له (زمانه وانيدا)، دووه ميان له (شه رعدا).

يه كه م: له زمانه وانيدا: (الإِيْمَانُ: التصديق، وفي أَسماء الله تعالى (الْمُؤْمِنُ) هو الذي يَصْدُقُ عبادَه وعْدَه أَو يُؤْمِنُهم في القيامة عذابَه فهو من الأَمانِ ضدّ الخوف)بڕوانه : لسان العرب، وتاج العروس، ومختار الصِحاح)، وه جگه له وانيش له په رتوكى زمانه وانى).

باوه ڕ : واته : به ڕاست دانان و باوه ڕ پێكردن، وه يه كێك له ناوه جوانه كانى خواى په روه ردگار )المُؤْمِنُ(. واته : به ڕاست دانه رى ئه و به ڵێنه ى كه به به نده كانى داوه ، ياخود ئه مينيان ده كات له سزاكه ى.

دووه م: له شه رعدا: الإِيْمَانُ): أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ, وَمَلائِكَتِهِ, وَكُتُبِهِ, وَرُسُلِهِ, وَتُؤْمِنَ بِالْجَنَّةِ وَالنَّارِ, وَالْمِيزَانِ وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ بَعْدَ الْمَوْت، وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَشَرِّهِ) (صحيح) برِوانة: صحيح الجامع للشيخ الألباني (رحمه الله) (2798) .. واته : باوه ڕ هێنان به خواى په روه ردگار، وه به فريشته كان وكتێبه ئاسمانييه كان و
پێغه مبه ران، وه باوه ڕبوون به به هه شت و جه هه نم و ته رازوو، وه باوه ڕبوون به زيندوو بوونه وه له دواى مردن وه باوه ڕ بوون به قه زاو قه ده ر خێرو شه ڕى.

ئايا چى بكه ين بۆ ئه وه ى كه باوه ڕمان به هێز بكه ين…؟؟؟

بۆ وه ڵامى ئه م پرسياره ئه چينه وه لاى ڕاستترين كتێب له دواى قورئانى پيرۆز كه (صحيح البخارى)يه ، ووته يه كى زێڕينى
هاوه ڵى خۆشه ويست (معاذ بن جبل) مان (ڕەزای خوای لێبێت)
بۆ ئه گێڕێته وه كه فه رموويه تى: (اجْلِسْ بِنَا نُؤْمِنْ سَاعَةً). واته : با دابنيشين پێكه وه بۆ ئه وه ى باوه ڕه كه مان تازه بكه ينه وه به وه ى كه يادى خواى په روه ردگار بكه ين وه بير له ڕۆژى دوايى بكه ينه وه .

به شێوه يه كى گشتى هۆكاره كان زۆرن له وانه …

يه كه م: پاڕانه وه له خواى په روه ردگار:

هاوه ڵى خۆشه ويست )عبد الله بن عمرو بن العاص)
(ڕەزای خوای لێبێت( ئه فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا )صلی اللە علیە وسلم( فه رموويه تى): إنّ الإِيْمَانِ ليَخْلَقُ في جَوف أحَدكُم كَمَا يَخْلَقُ الثوب فَاسألوا الله تَعالى: أَنْ يجدد الإِيْمَان في قُلوبِكم ) (صحيح) برِوانة: صحيح الجامع للشيخ الألباني (رحمه الله) (1590) .واته : به دڵنياى باوه ڕ به رده وام نابێت له لاشه تانداو دهرزێت )واته : كه م ده كات، يان نامێنێت) وه ك چۆن پۆشاكێك به رده وام نابێت وده رزێت، جا كه وايه داوا بكه ن له په روه ردگارتان باوه ڕه كه تان بۆ نوێ بكاته وه ، وه)عمار بن ياسر) (ڕەزای خوای لێبێت(ئه فه رمووێت: نوێژم كرد له گه ڵ پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) له پاڕانه وه كانيدا ئه يفه رموو) :
اللَّهُمَّ زَيِّنَّا بِزِينَةِ الإِيْمَان…) (صحيح( بڕوانه : صحيح الجامع للشيخ الألباني )رحمه الله ( (1301) . واته : په روه ردگار جوانمان بكه و بمان ڕازێنه وه به جوانى باوه ڕ، هه روه ها ئه يفه رموو): اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيْنَا الإِيْمَانَ وَزَيِّنْهُ فِى قُلُوبِنَا) (صحيح) رواه أحمد (15891)
بڕوانه : صحيح الأدب المفرد للإمام البخاري بتحقيق الشيخ الألباني (رحمه الله) (699) . واته : ئه ى په روه ردگار باوه ڕمان له لا خۆشه ويست بكه و دڵه كانمان بڕازێنه وه به جوانى باوه ڕ.

دووه م: شه ونوێژ: بێگومان شه و نوێژ چاكترين و باشترين نوێژه له دواى فه رزه كان، هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِي هُرَيْرَةَ)(ڕەزای خوای لێبێت)
ئه فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فه رموويه تى: (أَفْضَلُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ الْمَكْتُوبَةِ الصَّلاَةُ فِى جَوْفِ اللَّيْلِ) رواه مسلم (2748) برِوانه : صحيح الجامع للشيخ الألباني (رحمه الله) (1116) .واته : باشترين نوێژ له دواى فه رزه كان بريتييه له شه ونوێژ، وه هۆكارێكيشه بۆ زياد بوونى باوه ڕ، وه هاوه ڵى خۆشهويست (أَبِي أُمَامَةَ)
(ڕەزای خوای لێبێت(

ئه فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا )صلی اللە علیە وسلم(
فه رموويه تى: (عَلَيْكُمْ بِقِيَامِ اللَّيْلِ فَإِنَّهُ دَأْبُ الصَّالِحِينَ قَبْلَكُمْ وَقُرْبَةٌ إِلَى اللَّهِ تَعالى وَمَنْهَاةٌ عَنِ الإِثْمِ وَتَكْفِيرٌ لِلسَّيِّئَاتِ) (صحيح) رواه الترمذي (3895) بڕوانه : صحيح الجامع للشيخ الألباني (رحمه الله) (4079) . واته : شه ونوێژ زۆر بكه ن چونكه له خوو ڕه وشتى پياوچاكانى پێش ئێوه يه ، وه به ئه نجامدانى نزيك ئه بنه وه له پهروه ردگار، وه ڕێگره بۆ تاوان و سه رپێچى، وه هۆكارێكيشه بۆ لێخۆش بوونى تاوان.

سێ يه م: تێگه يشتن وبير لێكردنه وه له ناوه جوانه كانى خواى په روه ردگار: بێگومان تێگه يشتن له ناوه جوانه كانى خواى په روه ردگار باوه ڕ زياد ئه كات و ڕێگريشه بۆ تاوان و سه رپێچى، بۆنموونه كاتێك مرۆڤى باوه ڕدار بير له (الرَّقِيب) ئه كاته وه ئه وا ئه زانێت كه خواى په روه ردگار چاودێره به سه ر به نده كانييه وهئاگاداره به هه موو ئه و كارو كردارانه ى كه ئه نجامى ئه دات، وه هيچ شتيك له په روه ردگار بزر نابێت، يان (الرَّزَّاق) ئه وا ئه زانێت كه خواى په روه ردگار به نده كانى دروست كردوه و ڕۆزى هه موويانى دابين كردووه .

چواره م: قورئان خوێندن و بير لێكردنه وه و به تێگه يشتن لێى: قورئان خوێندن و بير لێكردنه وه ى هۆكارێكى سه ره كييه بۆ زياد بوونى باوه ڕ، وه خواى په روهردگار به نده كانى ئاگادار كردۆته وه كه تێگه يشتنيان هه بێت بۆ قورئان: (أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ)(النساء .(: 82 واته : ئايا بۆ بيرناكه نه وه له قورئان، بێگومان باوه ڕدار بههۆى تێگه يشتنه وه چه ندين خێرو چاكه ى ده سگير ئه بێت، وه دوريش ئه بێت له تاوان و سه رپێچى،
زاناى پايه به رز )عبدالرحمن بن ناصر السعدي) (ڕه حمه تى خواى لێ بێت ئه فه رمووێت)بڕوانه : په رتووكى (التوضيح والبيان لشجرة الإيمان (ص: 72( تأليف العلامة (عبدالرحمن بن ناصر السعدي) (رحمه الله) .:( گه وره ترين هۆكار كه باوه ڕ به هێز و زياد بكات بريتييه له بيركردنه وه و تێگه يشتن له قورئانى پيرۆز وه خواى په روه ردگار ئه فه رمووێت): إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَاناً وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ) (الأنفال : 2) . واته : به دڵنيايى له ناو به نده كانى په روه ردگار باوه ڕدارى ڕاست ئه و كه سه يه كاتێك كه باسى خواى په روه ردگار بكرێت ترسيان لێ ئه نيشێت و دڵيان دائه چه ڵه كێ، وهكاتێكيش كه ئايه ته كانى په روه ردگاريان به سه ردا ئه خوێنرێته وه باوه ڕه كه يان زياد ئه كات و پشت به په روه ردگاريان ئه به ستن. وه زاناى پايه به رز (اِبْنُ كَثِير) (ڕه حمه تى خواى لێ بێت( ئه فه رمووێت: ئيمامى )الْبُخَارِيّ) (ڕه حمه تى خواى لێ بێت( وه زانايانى ئيسلام ئه م ئايه ته ئه كه ن به به ڵگه بۆ زياد بوونى باوه ڕ له دڵدا)بڕوانه : صحيح البخاري )رحمه الله( (كتاب الإيمان) (2/2) وة مختصر تفسير ابن كثير (رحمه الله(
(2/3) .).

پێنجه م: بيركردنه وه له دروست بوونى جيهان: بيركردنه وه له دروست بوونى ئاسمانه كان و زه وى و ئه وه ى كه تێيدايه له بونه وه رى جۆراو جۆر وه خودى مرۆڤهكان، وه چۆنێتى ده ستورو ياساى به ڕێوه بردنى ژيانيان هۆكارێكه بۆ زياد بوونى باوه ڕ، چونكه هه موويان به ڵگه ن له سه ر گه وره يى و به توانايى خواى په روهردگار): وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) (النور : 45) . واته : په روه ردگار هه موو زينده وه رێكى له ئاو دروستكردووه جا هه ندێكيان له سه ر سكيان ئه ڕۆن وه ك خشۆكه كان )مار…هتد( وههه ندێكيان له سه ر دووپێ ئه ڕۆن وه ك )مرۆڤه كان( وه زۆرێك له )باڵنده كان( وه هه ندێكى تريشيان له سه ر چوار پێ ئه ڕۆن وه ك )مانگا، مه ڕ، بزن… هتد( وهخواى په روه ردگار چى بوێت دروستى ئه كات، وه دڵنيابن په روه ردگار ده سه ڵاتى به سه ر هه موو شتێكدا هه يه . خواى په روه ردگار ئه م نموونانه دێنێته وه بۆ خه ڵكى تا بير بكه نه وه و باوه ڕيان زياد بێت، به ڵام له ڕاستيدا ته نها زاناكان له م نموونانه تێ ده گه ن:(وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ) (العنكبوت :(43 . هه روه ها پێغه مبه رى خوا )صلی اللە علیە وسلم( فه رمانى به هاوه ڵه كان كردووه كه بير له به ديهێنراوه كانى په روه ردگار بكه نه وه ، )ابْنِ عَبَّاس (ڕەزای خوای لێبێت)
ئه فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فه رموويه تى):
تَفَكَّرُوا فِي خَلْق الله)(( حسن) بڕوانه : صحيح الجامع للشيخ الألباني (رحمه الله) (2976) .) .واته : بيربكه نه وه له به ديهێنراوه كانى خواى په روه ردگار.

شه شه م: گوێ گرتن له قورئان: هاوه ڵى خۆشه ويست (عَبْدُ اللَّهِ بن مَسْعُود ڕەزای خوای لێبێت)
ئه فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) پێى فه رمووم: قورئانم به سه ردا بخوێنه ؟ منيش ووتم ئه ى پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) قورئان به سه ر تۆدا بخوێنم كه به سه ر تۆدا دابه زيوه ؟ پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فه رمووى: به ڵى پێم خۆشه له جگه له خۆمه وه گوێم لێ بێ، (عَبْدُ اللَّهِ بن مَسْعُود ڕەزای خوای لێبێت)
ئه فه رمووێت: منيش سوره تى (النساء)م خوێند تاكو گه يشتمه ئه و ئايه ته ى كه خواى په روه ردگار ئه فه رمووێت: (فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَـؤُلاء شَهِيداً((النساء : 41).
واته : ئه بێ حاڵى بێ باوه ڕه كان چۆن بێت له ڕۆژى دواييدا كاتێك له هه موو ئوممه تێكدا (پێغه مبه رێك) بكه ين به شاهيد به سه ريانه وه ، وه تۆشمان هێنا (ئهى محمد (صلی اللە علیە وسلم) به شاهيد به سه ر ئوممه ته كه ته وه : پاشان پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) پێمى فه رموو: (حَسْبُك) .واته : به سه، (عَبْدُ اللَّهِ بن مَسْعُود )(ڕەزای خوای لێبێت)ئه فه رمووێت: سه رم به رز كرده وه بينيم فرمێسك به چاوه كانيدا دێته خوارێ) رواه البخاري (5050) ومسلم (1866) .).

ئاماده کردنی مامۆستا ابوبکر احمد

About The Author

Number of Entries : 67

Mamosta Mahde

© 2013 القالب مقدم اهداء من تطوير ويب سايت عرب

Visit Us On TwitterVisit Us On FacebookVisit Us On Google PlusVisit Us On PinterestVisit Us On YoutubeCheck Our Feed
Free Web Hosting